DIAGNOZA POTRZEB MŁODZIEŻY

BRZEG, CZERWIEC 2022

WPROWADZENIE

Diagnoza potrzeb i potencjałów młodzieży uczącej się w Brzegu została zrealizowana przez pracowników Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Księcia Ludwika I w Brzegu w ramach projektu BLISKO (2022 – 2023) zadanie „Do Brzegu” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach realizacji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025 – Priorytet 4.1. Wśród kluczowych celów projektu wymienia się: włączanie nowych środowisk w działalność bibliotek i aktywizację społeczności lokalnych w działania na rzecz upowszechniania czytelnictwa wśród młodzieży; nawiązywanie i rozwijanie lokalnych partnerstw na rzecz wzmacniania roli bibliotek jako lokalnych centrów dostępu do wiedzy i kultury, jako tzw. „trzeciego miejsca” (po domu i pracy) jednoczącego społeczność lokalną – przestrzeni do spotkań, wspólnej pracy, działalności twórczej, promowania aktywności czytelniczej i odpoczynku oraz podnoszenie kompetencji pracowników bibliotek publicznych, pozwalających na rozpoznanie potrzeb i potencjału kulturowego członków lokalnych społeczności, a w konsekwencji na efektywną z nimi współpracę i inicjowanie działań kulturalnych wokół bibliotek. Diagnoza potrzeb i potencjałów młodzieży wpisuje się w obszar realizacji ostatniego z wymienionych powyżej celów projektu BLISKO. Zaangażowanie pracowników w przygotowanie i realizację badania wzmocniło ich kompetencje, a wiedza na temat lokalnej społeczności będzie podstawą do planowania dalszej działalności, tak aby szeroko rozumiana oferta biblioteki była jak najlepiej dostosowana do potrzeb i oczekiwań obecnych i potencjalnych użytkowników. Brzeska biblioteka powstała w roku 1947 a swoją siedzibę miała przy ul. Piastowskiej 7. Przez lata jej lokalizacja zmieniała się, by ostatecznie osiąść w roku 1970 w obecnym lokalu przy ul. Jana Pawła II 5 (dawniej ul. Hanki Sawickiej). W roku 1972 uchwałą nr 103/1466/72 z 9.10.1972 r. Prezydium Rady Narodowej w Opolu z okazji 25-lecia biblioteki nadaje jej nazwę Miejska Biblioteka Publiczna im. Księcia Ludwika I w Brzegu. Biblioteka działa aktualnie poprzez 6 placówek bibliotecznych: Bibliotekę Centralną (ul. Jana Pawła II 5), Oddział dla Dzieci (ul. Jana Pawła II 2/2) oraz cztery filie: Filię nr 1 i 9 (pl. Zamkowy 6), Filię nr 5 (ul. Krótka 2/ Marszałka Piłsudskiego 20) i Filię nr 8 (ul. 1-go Maja 7). Budynek Biblioteki Centralnej stanowi własność biblioteki, grunt użytkowany jest wieczyście. Lokale biblioteczne przy ul. Krótkiej 2/ Marszałka Piłsudskiego 20, ul. Jana Pawła II 2/2, pl. Zamkowym 6 najmowane są od Zarządu Nieruchomości Miejskich w Brzegu, z lokalu przy ul. 1-go Maja 7 biblioteka korzysta na podstawie zawartej umowy użyczenia z Powiatem Brzeskim- II Liceum Ogólnokształcącym im. Zbigniewa Herberta. Uchwalony przez Radę Ministrów Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa dał Bibliotece Centralnej możliwość przystąpienia do programu zdefiniowanego jako Priorytet 2 Infrastruktura bibliotek 2016-2020, którego celem było wzmocnienie potencjału i roli bibliotek publicznych. Przystępując do programu brzeska biblioteka mogła wykonać szereg zadań związanych z remontem, modernizacją oraz wyposażeniem budynku biblioteki.

Najważniejsze zadania zrealizowane w ramach przebudowy:

• instalacja windy w celu ułatwienia dostępu do biblioteki, przede wszystkim osobom niepełnosprawnym oraz budowa toalety dla osób niepełnosprawnych,
• remont elewacji budynku, malowanie ścian, naprawa podłóg oraz montaż klimatyzacji w celu poprawy warunków pracy i korzystania z biblioteki,
• adaptacja i wyposażenie pracowni digitalizacji zbiorów biblioteki, w tym zbiorów regionalnych oraz montaż bramek antykradzieżowych i wrzutni książek, które zwiększyły dostępność do biblioteki i korzystanie z jej zbiorów oraz zabezpieczyły zbiory,
• adaptacja i wyposażenie pomieszczeń dla dzieci (tzw. kącik zabaw malucha), młodzieży i dorosłych (m.in. pasjonatów gier planszowych, hobbystów, zajęć artystycznych),
• wyposażenie biblioteki w komputery, laptopy, słuchawki do zajęć z Seniorami oraz z dziećmi, telewizory do prezentacji, zakup urządzeń do odczytywania książek,
• wyposażenie prezencyjne biblioteki (zewnętrzna tablica informacyjna, system znaków informujących o bibliotece rozmieszczony na terenie miasta, przenośny system wystawienniczy) w celu zwiększenia popularności samej biblioteki oraz dostępności do informacji o organizowanych przez bibliotekę we współpracy z lokalnymi organizacjami kulturalno-oświatowymi imprezach na rzecz mieszkańców Brzegu.

ZAŁOŻENIA I METODOLOGIA BADANIA

U podstaw doboru metod wykorzystanych w badaniu leżało założenie, że diagnoza potrzeb i potencjałów młodzieży nie jest tylko badaniem ich preferencji kulturalnych i oczekiwań w stosunku do biblioteki, ale także badaniem zasobów, rozumianych jako indywidualne cechy, style życia oraz warunki, które sprzyjają lub mogą stanowić barierę aktywności kulturalnej młodych ludzi. Uczniowie, bo taką grupę stanowiło środowisko badanych osób, zostali więc

w diagnozie potraktowani nie tylko jako odbiorcy oferty, ale także jako jej potencjalni współtwórcy i partnerzy instytucji kultury. W badaniu istotne było ustalenie z jakimi kosztami (różnego typu) wiążą się konkretne działania kulturalne i jakich wyborów do tej pory dokonywali. Te wskaźniki, na które składają się zarówno potencjały, jak i deficyty, potraktowano jako swojego rodzaju „warunki brzegowe” i wyzwania istotne dla planowania oferty kulturalnej w przyszłości. Diagnoza została pomyślana również jako część procesu budowania relacji

z młodzieżą oraz pokazania przemian biblioteki. Prowadzone w ramach badania działania miały charakter informacyjny, a respondenci, którzy wzięli udział w badaniu, mogli zadeklarować chęć współpracy oraz nawiązać wstępny kontakt z instytucją.

NARZĘDZIA BADAWCZE

Badanie przeprowadzili pracownicy biblioteki metodą  wywiadu.

Część wywiadów prowadzono w szkołach podstawowych średnich, część w bibliotece. Wśród uczniów znalazły się osoby korzystające na co dzień lub sporadycznie biblioteki, część z nich odwiedziła bibliotekę po raz pierwszy. Badanie służyło rozpoznaniu potrzeb i potencjałów w grupach wskazanych jako kluczowe:   trzech szkołach średnich, trzech szkołach podstawowych oraz harcerzy działających w strukturach Hufca ZHP Brzeg. W ramach badania zrealizowano wywiady bezpośrednie z młodzieżą, która miała możliwość indywidualnego wypowiadania się w pięcioosobowych grupach. Młodzieży zadano dziewięć pytań, poprzez które starano się uzyskać informacje na temat tego co robi w wolnym czasie, gdzie spędza swój czas wolny, czym się interesuje, jak komunikuje się ze znajomymi, skąd dowiaduje się o wydarzeniach, z jakich kanałów informacji korzysta, z jakich aktywności chciałaby korzystać, z czym kojarzy się jej biblioteka oraz co zachęca ją do korzystania z biblioteki. Uzupełnieniem wywiadu było pytanie postawione z wykorzystaniem mapy Brzegu, na której młodzież zaznaczała miejsca przebywania w swoim czasie wolnym. Udzielane odpowiedzi były monitorowane, aby przechodziły od odpowiedzi ogólnych do bardziej szczegółowych. Do badania wykorzystano arkusze w wersji papierowej. Badanie zostało przeprowadzone między 6 a 24 czerwca 2022 r.

MIESZKAŃCY BRZEGU

Brzeg jest niewielkim miastem z liczbą mieszkańców wynoszącą 34 778 (dane z 31.12.2021 r.) z czego 52,6% stanowią kobiety, a 47,4% mężczyźni. W latach 2002-2021 liczba mieszkańców zmalała o 10,5%. Średni wiek mieszkańców wynosi 43,7 lat i jest porównywalny do średniego wieku mieszkańców województwa opolskiego oraz nieznacznie większy od średniego wieku mieszkańców całej Polski. Brzeg jest miastem, w którym zauważamy niekorzystne zmiany, głównie demograficzne zachodzące w bardzo szybkim tempie. Prognozy dotyczące liczby ludności nie przedstawiają się optymistycznie – ludności będzie z każdym rokiem ubywać, a w 2030 r. miasto ma zamieszkiwać 33 214 osób, czyli o 5,7% mniej w porównaniu do 2020 r.

Piramida wieku mieszkańców Brzegu, 2021

Pogarszanie się sytuacji życiowej mieszkańców powoduje szereg zdarzeń, które negatywnie oddziałują na wiele obszarów życia, w tym dezintegrują społeczeństwo lokalne oraz wykluczają kulturowo. Sąsiedztwo miast wojewódzkich- Opola i Wrocławia sprawia, że dla mieszkańców Brzegu lokalna oferta kulturalna jest w odbiorze mało atrakcyjna i nie dostrzegają możliwości spędzania czasu wolnego w mieście. Należy podkreślić, że jakość życia w mieście rozumiana jako dostępność bogatej oferty czasu wolnego jest ważnym punktem odniesienia dla środowiska lokalnego oraz czynnikiem budującym jego atrakcyjność.

UCZESTNICY BADANIA

Respondenci zostali wyłonieni z grupy partnerów w realizacji zadania. Łącznie przebadano dziewięć klas średnich szkół: trzy klasy Zespołu Szkół Zawodowych nr 1 im. Marii Skłodowskiej-Curie, trzy klasy Zespołu Szkół Budowlanych im. Księcia Jerzego II Piasta, trzy klasy II Liceum Ogólnokształcącego im. Zbigniewa Herberta, dziewięć klas 7-8 szkół podstawowych z: Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 im. Stefana Żeromskiego, Publicznej Szkoły Podstawowej nr 5 im. Mikołaja Kopernika i Publicznej Szkoły Podstawowej nr 8 oraz harcerzy Hufca ZHP Brzeg. Wydano 73 zestawy ankiet, w skład których wchodziło 9 pytań. Łącznie zebrano 657 arkuszy, na których wypowiadały się zespoły składające się średnio z 5 osób.

MIASTO W OCZACH MŁODZIEŻY

W pierwszej części badania młodzież poproszona została o wskazanie miejsc na mapie Brzegu, w których najczęściej spędza swój czas wolny. Odpowiedzi udzielały całe klasy/grupy wskazując miejsca najczęściej przez nich odwiedzane. Badani podkreślali, że Brzeg boryka się z wieloma problemami dotyczącymi oferty spędzania czasu wolnego młodzieży w mieście. Część z nich wynika z bliskości dużych miast sąsiednich, których oferta kulturalna jest bogatsza. Jak każde miasto sąsiadujące z dużą metropolią, dla wielu mieszkańców Brzeg stanowi „sypialnię”, do której dociera się po pracy lub dla uczniów okolicznych wsi lub małych miasteczek- po szkole. Z odpowiedzi wynikało, że dojeżdżający do brzeskich szkół uczniowie nie zawsze identyfikują się z Brzegiem i nie znają jego historii, co przekłada się na trudności w kształtowaniu tożsamości lokalnej. W opinii młodzieży nie ma w Brzegu wielu miejsc, gdzie mogliby spędzaćwolny czas, więc spacerują po mieście w okolicach Rynku, przesiadują w parkach, na Marinie, na plaży nad Odrą, czy w okolicach stawu przy ul. W. Korfantego. Młodzi ludzie najbardziej lubią miejsca, gdzie mogą porozmawiać, uprawiać sport i „coś zjeść”, nie wydając dużo pieniędzy. Najczęściej przesiadują w pizzeriach i lokalach z kebabem. Najbardziej popularna wśród nich jest kawiarnia „Bombonierka” i Niezależny Ośrodek Kultury „Herbaciarnia”. Do miejsc w których młodzież dodatkowo lubi przebywać zaliczone zostały galerie handlowe wskazywane jako miejsca atrakcyjne, nowoczesne, „pod dachem”, z klimatyzacją oraz licznymi różnorodnymi punktami gastronomicznymi.

CZAS WOLNY

Oprócz wypowiedzi zbiorowych badanych poproszono o szczegółowe wypowiedzi indywidualne na arkuszach. Ankietowanych poproszono o odpowiedź kiedy dysponują czasem wolnym, gdzie go spędzają i co robią w wolnym czasie.
Młodzież dysponuje czasem wolnym głównie po szkole, po odrobieniu zadań, nauce i wykonaniu obowiązków domowych. Często podkreśla, że ich czas wolny uzależniony jest od sprawdzianów i kartkówek w następnym dniu. Badani wskazali swoje godziny odpoczynku w tygodniu w przedziale między 17:00 a 23:00 oraz dni wolne od nauki, głównie soboty i niedziele, wakacje, ferie, czy przerwy świąteczne. Co ciekawe 23% młodych ludzi zaznaczyła, że nie dysponuje czasem wolnym, albo że ma go bardzo mało, a 26% uważa, że codziennie ma czas dla siebie.

Z wypowiedzi badanych wynika, że młodzież najczęściej swój czas wolny spędza w domu, w swoim pokoju, leżąc w łóżku lub grając na komputerze. W domu cenią sobie spokój i ciszę. Młodzi ludzie lubią słuchać muzyki oraz oglądać telewizję. W czasie wolnym przyjemność sprawiają im różnego rodzaju działania artystyczne jak rysowanie, śpiewanie i tańczenie. Spotykają się także z rodziną, głównie dziadkami, odwiedzają znajomych lub rodzeństwo. Znaczna część młodych ludzi lubi także przebywać na dworze, na podwórkach przed domem lub spacerować po mieście w okolicach Rynku, ul. Długą odwiedzając pobliskie sklepy oraz w parkach, głównie Parku Wolności. Przyjemność sprawia im spacerowanie ze znajomymi. W okolicach swojego domu grają w piłkę, spacerują z psem, mają świadomość korzyści płynących z przebywania na świeżym powietrzu. Młodzi ludzie lubią przebywać nad wodą, na Marinie, plaży nad Odrą i stawie przy ul. W. Korfantego. Są aktywni fizycznie: grają w piłkę na boiskach szkolnych, korzystają z siłowni, jeżdżą na rowerze i pływają. Młodzież często spotyka się ze znajomymi w KFC, pizzeriach, kebabach i kawiarniach. Dużą popularnością cieszy się Herbaciarnia. W wolnym czasie młodzi ludzie chętnie opiekują się zwierzętami domowymi.

Niewielka część młodych ludzi odwiedza instytucje kultury. Największą popularnością cieszy się kino, choć stanowi niewielki procent odpowiedzi.
Wypowiedzi indywidualnie znacznie różnią się od odpowiedzi grupowych. Zauważalna jest wręcz odwrotność wśród wskazanych miejsc spędzania czasu wolnego w grupach i miejsc, w których młodzi ludzie odpoczywają indywidualnie. Przykładem jest staw przy ul. W Korfantego, który zyskał największą liczbę głosów przy odpowiedziach grupowych mapą, a w odpowiedziach indywidualnych znalazł się na jednym z niższych miejsc. Jedynie parki i boiska szkolne utrzymały się na podobnym poziomie. W wypowiedziach kilkakrotnie pojawiały się sugestie, że w związku z tym że w mieście nic ciekawego się nie dzieje młodzież woli pozostać w domu.
W czasie wolnym młodzi ludzie najchętniej grają na komputerze, konsoli lub telefonie. Popularne gry komputerowe to: League of Legends, Minecraft, Fortnite oraz Call of Duty. Charakter rozrywki pozwala im na spotkania w wirtualnym świecie z rówieśnikami.

Znaczna część młodych ludzi w swoim wolnym czasie korzysta z mediów społecznościowych. Kontakt wirtualny czy osobisty ma dla nich duże znaczenie. Podczas osobistych kontaktów wychodzą z domów do pizzerii, kawiarni, na boiska szkolne, by porozmawiać z kolegami. Jest to czas kiedy chłopcy, jak sami to określają, „rozglądają się za dziewczynami”. Kiedy pozostają w domach to głównie oglądają seriale na Netflixie, śpią lub leżąc w łóżku słuchają muzyki pop, hiphopu lub rapu oraz malując. Młodzież deklaruje, że czyta książki, w tym elektroniczne: poezję, romanse, literaturę związaną z ekologią, mangi oraz artykuły w prasie, część słucha audiobooków. W wolnym czasie badani chętnie spacerują oraz uprawiają różne sporty- jeżdżą na rowerze, grają w piłkę nożną i koszykówkę. Duży procent młodzieży pomaga rodzicom w domach gotując, sprzątając lub w opiece nad młodszym rodzeństwem. Część dojeżdżającej do szkół z pobliskich wiosek młodzieży narzeka na brak czasu z powodu dojazdów, a także z tytułu dodatkowych obowiązków związanych z prowadzeniem przez rodziców gospodarstw rolnych. W badaniach zaobserwowano, że uczniowie szkół podstawowych mają zdecydowanie więcej czasu dla siebie niż uczniowie szkół średnich.

ZAINTERESOWANIA

Badani najbardziej interesują się sportem. Wśród dyscyplin najczęściej wymienianych jest piłka nożna, koszykówka i siatkówka. Młodzież chętni jeździ na rowerach, więc interesuje ją szeroko pojęta wiedza dotycząca kolarstwa. Oprócz sportu zainteresowania młodych ludzi dotyczą wszelkich nowinek związanych z grami komputerowymi, rozwijają swoje umiejętności związane z programowaniem w języku Python. Na trzecim miejscu w hierarchii zainteresowań wymieniona zostaje muzyka, która ma istotne znaczenie w kształtowaniu nastrojów młodzieży. W odpowiedziach często pojawia się określenie, że najczęściej słuchana jest „dobra muzyka”. Młodzi ludzie chętnie doskonalą swoje umiejętności związane z grą na instrumentach śpiewem. Badani podkreślają swoje więzi z książką- często czytają powieści fantasy, sensacje, książki przygodowe oraz poezję. Lubią też słuchać audiobooków. Wśród młodych ludzi znalazł się niewielki procent osób piszących pamiętniki lub tworzących poezję. Zainteresowaniem młodych cieszy motoryzacja, która przejawia się zapałem do samodzielnego naprawiania, rozkładania na cześć pojazdów oraz śledzeniem nowinek technicznych. Uwagę młodzieży skupiają także sztuki wizualne: rysunek, malarstwo oraz film. Wśród filmów wyróżniają seriale sensacyjne. Część młodych ludzi zajmuje się montażem krótkich filmików.

Na pytanie dotyczące preferowanych przez młodzież form aktywności po raz kolejny przewija się temat sportu. Badani deklarują, że lubią pływać, marzy im się duży basen odkryty z wszelkimi atrakcjami. Korzystają z lokalnej krytej pływalni, choć nie mają o niej najlepszej opinii. Chętnie uczestniczyliby w nauce pływania. Młodzież lubi grać w piłkę na boiskach szkolnych i stadionie, głównie w piłkę nożną i koszykówkę. Marzą im się dodatkowe treningi związane z powyższymi dyscyplinami oraz niezależne zawody sportowe. Duży procent młodzieży opowiada się za powstaniem w Brzegu skateparku oraz otwarciem hal gimnastycznych i nieodpłatnych siłowni, na których będzie możliwe trenowanie kalisteniki i gimnastyki. Badani jeżdżą na rowerach i chętnie korzystają ze ścieżek rowerowych, ale chętnie korzystaliby z innych atrakcji, jak tory przeszkód, służących do nauki i doskonalenia techniki jazdy na rowerze. Duży procent młodzieży korzysta z kin Wrocławia czy Opola. Mimo tego, że w Brzegu powstało nowe kino w Brzeskim Centrum Kultury w oczach młodzieży postrzegane jest jako „niepełnowartościowe”.
Idealnym miejscem do spotkań są kina sieci chociażby Helios, usytuowane w galeriach handlowych, które dodatkowo oglądającym zapewniają popcorn. W badaniu rzuca się w oczy fakt, że młodzież mogła błędnie odczytać postawione pytanie odpowiadając w tym miejscu na wcześniejsze zapytania: jak i gdzie spędzasz czas wolny. Zauważalne są podobieństwa w odpowiedziach, szczególnie w tych, gdzie młodzież wskazuje miejsca spędzania czasu wolnego.

METODY I NARZĘDZIA KOMUNIKACJI Młodzież chętnie wykorzystuje do wysyłania wiadomości, zdjęć, filmów, naklejek i innych plików komunikator internetowy Messenger. Dla badanych w komunikacji ważny jest też kontakt osobisty z rozmówcą. Młodzi ludzie rozmawiają ze sobą w szkołach, w domach, podczas wspólnych „wypadów na miasto”. Często są to godziny popołudniowe, kiedy wypełnią już swoje obowiązki, są po zajęciach dodatkowych. Inną formą komunikacji stanowią rozmowy przez telefony komórkowe, które ukształtowały się na podobnym poziomie w porównaniu do rozmów bezpośrednich. Młodzież bardzo chętnie wykorzystuje serwisy społecznościowe, które pozwalają im na komunikacje, obserwacje i dostęp do informacji. Przykładem jest platforma Discord służąca do rozmów głosowych i komunikacji za pomocą wiadomości tekstowych z możliwością umieszczania zdjęć oraz filmów, skierowana początkowo dla graczy komputerowych, portal Snapchat, który można bardziej przyrównać do komunikatora WhatsApp i Instagram bazujący nie na tekście a obrazie. Ciekawostką jest fakt, że badani do komunikacji wykorzystuj również listy w formie wypuszczanych na lekcjach karteczek oraz piszą kartki pocztowe do znajomych.

Młodzież swoją wiedzę o wydarzeniach czerpie głównie z Internetu. Popularne wśród nich portale internetowe to Onet i Interia. Swoją wiedzę ogólną kształtują na bazie wiadomości podawanych w telewizji publicznej i prywatnej oraz telewizji regionalnej TVP3 Opole. Źródłem informacji o wydarzeniach lokalnych jest Facebook, w tym opiniotwórcze strony Spotted. Inne znaczące kanały informacji wymienione przez badanych to znajomi i rodzina, głównie rodzice i dziadkowie, którzy posiadają Facebooka. Badani w swoich odpowiedziach po raz kolejny zaznaczyli silną obecność w ich życiu mediów społecznościowych, które stają się głównym kanałem informacyjnym i opiniodawczym, wśród nich najistotniejsze znaczenie mają: Instagram, YouTube i Twitter. Mocnym nośnikiem informacji lokalnych jest portal Brzeg24.pl i prasa. Wbrew ogólnym przekonaniom nie pozostają bez echa informacje zamieszczane na plakatach na słupach ogłoszeniowych w mieście.

BIBLIOTEKA JAKO MIEJSCE

W oczach młodzieży biblioteka to miejsce pełne darmowych książek, które można wypożyczać do domu lub książek które niekoniecznie są czytane. Biblioteka to również miejsce, w którym można poczytać, spędzić miło czas i odpocząć w wygodnych fotelach oraz przyjemnym wnętrzu. W bibliotece odnajdują spokój, ciszę, niewielką ilość ludzi i skupienie przyjazne uczeniu się. Książki są wartościowe, kojarzą im się ze znanymi autorami oraz bohaterami lat dziecięcych. Badani dzielą książki dostępne w bibliotece prawdopodobnie wg swoich upodobań wyszczególniając poezję, komiksy, bajki i kryminały. Z biblioteką nieodłącznie kojarzy im się cisza i spokój. Podkreślają, że tak im to zostało wpojone i takie zasady określone zostały regulaminem korzystania z biblioteki. Z biblioteką nieodłącznie młodzieży kojarzą się lektury szkolne, które obowiązkowo zostają zadane im do przeczytania. Lektury określane są w dużej mierze jako nieciekawe i nielubiane książki, których ostatecznie nie przeczytają. Dość duży procent młodzieży postrzega bibliotekę w sposób stereotypowy jako nudne miejsce pełne starych, grubych i nieciekawych książek, w tym starych atlasów po które nikt nigdy nie sięgnie. Sami badani uzupełniają swoją wypowiedź opinią, że na pewno nie oni, bo nie lubią czytać. Biblioteka to dla nich miejsce pełne kurzu i pudeł, z którego korzystają wyłącznie osoby starsze. Niewielki procent badanych określa siebie jako czytających rzadko lub w ogóle niekorzystających z biblioteki. Miłym zaskoczeniem jest fakt postrzegania bibliotekarki. Często w wypowiedziach padają imiona konkretnych osób, które określane są jako ładne, miłe i pomocne. Rzadko pada nieprzychylna opinia dotycząca tego zawodu. Badanym biblioteka kojarzy się również ze szkołą, a konkretnie z przerwami między zajęciami, podczas których spędzają czas w bibliotece.

Na postawione pytanie dotyczące tego co zachęca młodych ludzi do korzystania z biblioteki pada głównie odpowiedź, że książka. Zaletą biblioteki jest to, że posiada ogromny wybór darmowych i ciekawych książek, które nie zawsze są lekturami. Poza czytaniem dla przyjemności młodzi ludzie korzystają z biblioteki jakby z przymusu, bo narzuca im to szkoła- nauczyciel, zobowiązując do czytania lektur szkolnych, czy poszerzenia wiedzy przedmiotowej. Bardzo duży procent młodzieży stwierdza, że nic nie zachęca ich do korzystania z biblioteki, bo nie znajdują w niej niczego co ich interesuje. Część badanych uznaje, że chociaż nie zna biblioteki to wie, że jest w niej nudno i nie znajdzie w niej żadnych ciekawych książek. Część młodzieży nie korzysta z biblioteki, bo jej się nie chce, nie ma na to czasu i nie ma takiej potrzeby. Badani kupują książki, korzystają ze zbiorów wypożyczanych przez rodzeństwo lub z dostępnych źródeł w Internecie.

PODSUMOWANIE

Planując ofertę biblioteki warto uwzględnić preferencje młodzieży dotyczące dni i godzin organizacji wydarzeń kulturalnych oraz towarzystwa, w którym najchętniej spędzają swój wolny czas. Młodzież może wziąć udział w wydarzeniach odbywających się po szkole w godzinach popołudniowych, w weekendy lub w okresie wakacyjnym i świątecznym. Miejsca, w których najchętniej przebywa to centrum miasta, parki i obiekty sportowe. Zainteresowania młodzieży dotyczą głównie sportu, gier komputerowych, muzyki, rysunku/malarstwa, filmów i książek. Źródła informowania o ofercie biblioteki powinny być zróżnicowane i uwzględniać szybkie zmiany dotyczące mediów społecznościowych, z których korzysta młodzież. Warto wrócić do tradycyjnej formy informowania o wydarzeniach w formie plakatów rozklejanych na słupach ogłoszeniowych i tablicach w szkołach oraz pozostawiania/rozdawania ulotek w miejscach przebywania młodzieży. Atutem biblioteki jest bogaty księgozbiór, duża, urozmaicona i nowoczesna przestrzeń siedziby głównej, która mogłaby być wykorzystywana przez inne podmioty, np. organizacje pozarządowe działające na terenie gminy lub lokalne przedsiębiorstwa (co mogłoby dać dodatkowy efekt w postaci wsparcia działań kulturalnych przez środowisko biznesowe). Ważną informacją jest to, że duży procent młodzieży czyta. Biblioteka ma potencjał stania się tzw. „trzecim miejscem” przede wszystkim dla młodzieży. Badani, którzy nie korzystali wcześniej z biblioteki, a wzięli udział w wywiadzie, podkreślali, że najtrudniej było im zrobić „pierwszy krok”, przyjść po raz pierwszy, potem, gdy instytucja stała się im już znana, wracali do niej częściej. Dlatego warto włożyć wysiłek w inicjowanie relacji z młodymi ludźmi, którzy nie są obecnie użytkownikami biblioteki również poprzez współpracę z partnerami: osobami fizycznymi, szkołami, organizacjami itp.